Nôn trớ sau khi bú là tình trạng rất phổ biến ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ, khiến nhiều ba mẹ lo lắng. Tuy nhiên, không phải lúc nào nôn trớ cũng là biểu hiện bệnh lý. Vậy nguyên nhân do đâu, khi nào nên lo lắng, và cách xử lý nôn trớ tại nhà ra sao? Hãy cùng BeanStalk tìm hiểu rõ trong bài viết dưới đây nhé!
I. Vì sao trẻ hay nôn trớ khi bú sữa?
Theo Học viện Nhi khoa Hoa Kỳ (AAP), khoảng 50% trẻ dưới 3 tháng tuổi có hiện tượng nôn trớ ít nhất một lần mỗi ngày. Đây là tình trạng sinh lý bình thường do hệ tiêu hóa còn non nớt, nhưng cũng có thể liên quan đến một số nguyên nhân khác.
1. Dạ dày chưa hoàn thiện
-
Trẻ sơ sinh có van dạ dày (cơ thắt thực quản dưới) còn yếu → dễ trào ngược sữa lên thực quản và miệng.
-
Khi bú no hoặc thay đổi tư thế đột ngột, sữa sẽ dễ bị trớ ra ngoài.
2. Bú quá no, bú nhanh
-
Khi bé bú quá nhiều một lúc, hoặc nuốt nhiều hơi khi bú (đặc biệt khi bú bình không đúng cách) → dễ gây đầy bụng, ợ hơi và nôn trớ.
3. Dị ứng sữa hoặc không dung nạp lactose
-
Một số bé nhạy cảm với protein trong sữa bò hoặc không tiêu hóa được lactose → gây đầy bụng, nôn trớ, tiêu chảy.
4. Nằm ngay sau khi bú
-
Khi bú xong mà đặt bé nằm ngay sẽ tạo áp lực lên dạ dày → dễ khiến sữa bị trào ngược ra ngoài.
5. Một số nguyên nhân bệnh lý (ít gặp hơn)
-
Trào ngược dạ dày thực quản nặng (GERD)
-
Dị tật đường tiêu hóa (hẹp môn vị…)
-
Nhiễm trùng, sốt, ho, viêm tai giữa…
🔎 Nguồn tham khảo: American Academy of Pediatrics (AAP) – “Spitting Up in Babies”
https://www.healthychildren.org/English/health-issues/conditions/abdominal/Pages/Spitting-Up.aspx
II. Cách xử lý an toàn tại nhà khi trẻ hay nôn trớ
Nếu bé chỉ bị nôn trớ nhẹ sau bú, không kèm theo triệu chứng nguy hiểm, ba mẹ có thể áp dụng một số cách xử lý sau:
1. Điều chỉnh tư thế bú đúng
-
Bế bé hơi nghiêng và nâng cao đầu khoảng 30–45 độ khi bú
-
Không để bé nằm ngửa hoàn toàn lúc bú hoặc sau khi bú
-
Sau khi bú, vác bé lên vai và vỗ nhẹ lưng để ợ hơi
2. Không cho bé bú quá no
-
Bú từng ít một, chia thành nhiều cữ
-
Dừng lại nếu thấy bé no, không ép bé bú thêm
-
Đảm bảo miệng bé ngậm kín núm vú để hạn chế nuốt khí
3. Sau khi bú xong
-
Giữ bé ở tư thế đứng hoặc ngồi nghiêng nhẹ trong 20–30 phút
-
Không thay tã, xoa bụng, rung lắc hoặc đùa giỡn mạnh sau bú
-
Tránh cho bé nằm ngay hoặc thay đổi tư thế đột ngột
4. Quan sát phân và biểu hiện khác của bé
-
Nếu bé vẫn bú tốt, tăng cân đều, không cần lo lắng
-
Nếu bé nôn trớ thành tia, kèm theo co giật, sốt, bỏ bú, hãy đưa bé đi khám ngay
Khi nào cần đưa bé đi khám?
Ba mẹ nên đưa bé đến cơ sở y tế nếu thấy những dấu hiệu sau:
| Dấu hiệu cảnh báo | Nguy cơ tiềm ẩn |
|---|---|
| Nôn trớ thành tia nhiều lần trong ngày | Hẹp môn vị, tổn thương tiêu hóa |
| Không tăng cân hoặc sụt cân | Rối loạn hấp thu, trào ngược nặng |
| Sốt cao, tiêu chảy, phân có máu | Nhiễm trùng đường ruột |
| Mệt mỏi, bỏ bú, da xanh xao, môi tím tái | Thiếu oxy, mất nước, nhiễm khuẩn huyết |
📌 Nguồn tham khảo: Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh Hoa Kỳ – CDC
Gợi ý từ BeanStalk:
Để hạn chế tình trạng nôn trớ, mẹ nên:
– Sử dụng sữa công thức dễ tiêu hóa, gần giống sữa mẹ, ít gây đầy bụng
– Tập cho bé ăn dặm đúng độ tuổi với thức ăn mềm, dễ nuốt
– Kết hợp bánh ăn dặm bổ sung lợi khuẩn, chất xơ hòa tan
– Bổ sung men vi sinh giúp cân bằng hệ tiêu hóa
Nôn trớ là hiện tượng phổ biến và thường không nguy hiểm nếu xử lý đúng cách tại nhà. Ba mẹ chỉ cần điều chỉnh tư thế, lượng bú và chăm sóc bé nhẹ nhàng sau khi bú là có thể cải thiện rõ rệt. Tuy nhiên, đừng chủ quan nếu trẻ có dấu hiệu bất thường đi kèm – hãy đưa con đến bác sĩ để được tư vấn kịp thời.
