Ở Việt Nam, dị ứng đạm sữa bò không phải là hiện tượng hiếm gặp. Trên thực tế, nhiều nghiên cứu cho thấy tỷ lệ trẻ nhỏ mắc phải tình trạng này chiếm từ 2–7,5% và thường xuất hiện trong những năm đầu đời. Điều khiến nhiều bậc cha mẹ lo lắng là phản ứng dị ứng có thể đến muộn, lại không điển hình, nên dễ bị nhầm với những bệnh da liễu thường gặp ở trẻ như rôm sảy hay hăm tã.
Dị ứng đạm sữa bò là gì?
Dị ứng đạm sữa bò xuất hiện khi hệ miễn dịch non nớt của trẻ nhận diện protein trong sữa bò là “chất lạ”, từ đó sản sinh kháng thể và giải phóng các hóa chất trung gian gây phản ứng. Có hai nhóm protein dễ gây phản ứng nhất: casein (trong phần đông đặc của sữa) và whey (trong phần lỏng còn lại). Khi tiếp xúc, trẻ có thể phản ứng tức thì chỉ sau vài phút, nhưng cũng có trường hợp kéo dài hàng giờ đến vài ngày, khiến cha mẹ khó xác định nguyên nhân.
Dấu hiệu điển hình của dị ứng đạm sữa bò
Dị ứng đạm sữa bò có nhiều biểu hiện đa dạng, trong đó có một số triệu chứng đáng chú ý:
- Trên da: Nổi mẩn đỏ, mề đay, viêm da cơ địa, phù mặt hoặc sưng môi.
- Tiêu hóa: Nôn trớ nhiều, tiêu chảy, đầy bụng, có thể kèm máu trong phân.
- Hô hấp: Ho, khò khè, nghẹt mũi, thở rít.
- Toàn thân: Bé chậm tăng cân, thiếu máu thiếu sắt, quấy khóc kéo dài hoặc có dấu hiệu colic (khóc dạ đề).
Phân biệt với rôm sảy và hăm tã
Không ít mẹ từng thấy con nổi mẩn đỏ, phát ban hay khó chịu sau khi uống sữa và nghĩ ngay đến rôm sảy do thời tiết nóng, hoặc hăm tã vì đóng bỉm lâu. Tuy nhiên, khác với những vấn đề da liễu đơn thuần, dị ứng đạm sữa bò thường đi kèm nhiều biểu hiện khác như sổ mũi, khò khè, nôn trớ, tiêu chảy kéo dài hoặc thậm chí có máu trong phân. Trẻ cũng có thể trở nên cáu gắt, khó ngủ, hay quấy khóc do đau bụng kéo dài – những triệu chứng khó lý giải nếu chỉ quy về rôm sảy hay hăm tã.
Điểm dễ nhầm lẫn nằm ở chỗ, các nốt mẩn hay ban đỏ trên da do dị ứng có thể giống hệt rôm sảy, nhưng thường lan rộng hơn, đi kèm phù nhẹ ở môi hoặc mí mắt. Trong khi đó, hăm tã chủ yếu khu trú ở vùng bẹn – nơi tiếp xúc với tã ẩm. Vì vậy, để phân biệt, mẹ nên quan sát tổng thể, không chỉ nhìn vào tổn thương da, mà còn chú ý đến tiêu hóa, hô hấp và hành vi của trẻ.
(Phân biệt rôm sảy, hăm tả và dị ứng đạm sữa bò)
Xử trí và hướng đi cho cha mẹ
Khi nghi ngờ dị ứng đạm sữa bò, việc đầu tiên không phải là tự ý loại bỏ toàn bộ nhóm thực phẩm, mà nên tham khảo ý kiến bác sĩ. Trẻ dưới 12 tháng tuổi nếu không thể bú mẹ có thể được chỉ định sử dụng sữa công thức thủy phân đạm – loại sữa mà protein đã được cắt nhỏ, hạn chế gây phản ứng miễn dịch. Sau một thời gian theo dõi, nếu triệu chứng cải thiện, bác sĩ có thể cân nhắc thử lại sữa công thức thông thường để kiểm chứng.
Tin vui cho nhiều gia đình là dị ứng đạm sữa bò thường chỉ mang tính tạm thời. Đa số trẻ sẽ dung nạp lại được đạm sữa bò khi bước qua 3 tuổi. Tuy nhiên, trong giai đoạn nhạy cảm này, việc kiêng cữ và lựa chọn giải pháp dinh dưỡng thay thế an toàn là điều cần được đặt lên hàng đầu.
(Các biểu hiện cần đưa trẻ đến khám bác sĩ)
Lời khuyên cho mẹ bỉm
Sự nhầm lẫn giữa dị ứng đạm sữa bò và những bệnh da liễu phổ biến như rôm sảy, hăm tã là điều rất dễ xảy ra, nhất là trong những tháng đầu đời khi da và hệ miễn dịch của trẻ đều còn non nớt. Do đó, thay vì chỉ nhìn vào các biểu hiện ngoài da, mẹ hãy lắng nghe toàn bộ những “tín hiệu” cơ thể bé gửi ra. Nếu tình trạng ban đỏ, mẩn ngứa đi kèm rối loạn tiêu hóa, hô hấp hoặc bé quấy khóc bất thường, đó có thể là lời cảnh báo đáng lưu tâm.
Sự khác biệt nhỏ đôi khi lại là chìa khóa để mẹ tránh bỏ lỡ một vấn đề sức khỏe quan trọng. Và quan trọng nhất, bất kỳ nghi ngờ nào cũng nên được kiểm chứng bằng thăm khám chuyên khoa, để bé vừa được an toàn, vừa tiếp tục có nguồn dinh dưỡng phù hợp cho giai đoạn phát triển đầu đời.
Nuôi con không chỉ là chọn sữa, mà là chọn sự an tâm.
BeanStalk – thương hiệu Nhật Bản với hơn 70 năm nghiên cứu sữa mẹ – mang đến giải pháp dinh dưỡng được khuyên dùng bởi nhiều chuyên gia nhi khoa tại Nhật.
👩🍼 Mẹ hãy để BeanStalk đồng hành, giúp con lớn khôn tự nhiên và khỏe mạnh mỗi ngày.
[Khám phá sữa mát BeanStalk Nhật Bản có chứa Osteopontin có trong sữa mẹ]
